CÔNG DỤNG BẤT NGỜ CỦA HẠT GẤC
20.03.2024
Trong cơ thể người, Vitamin A, còn gọi là retinol, có rất nhiều chức năng, trong đó quan trọng nhất là vai trò của nó với thị lực. Có hai loại vitamin A sẵn có trong chế độ ăn uống của con người, đó là preformed vitamin A và các carotenoid provitamin A. Beta-carotene thuộc một nhóm các hóa chất tự nhiên là carotenes hoặc carotenoid. Nó được tìm thấy ở một số loại rau củ màu cam như cà rốt, bí ngô và mơ. Beta-carotene được gọi là tiền vitamin A bởi vì nó có thể được chuyển đổi thành vitamin A bởi cơ thể con người khi nồng độ lưu trữ trong gan thấp. Nó được cho là giúp phòng ngừa chứng thiếu hụt vitamin A, giảm nguy cơ mù loà và duy trì tầm nhìn ban đêm. Do vitamin A đóng vai trò quyết định trong việc mắt có hoạt động bình thường hay không (chẳng hạn, nó giúp cải thiện thị lực và phòng ngừa chứng quáng gà), nên beta-carotene, tiền thân chính của nó, rất cần thiết cho tầm nhìn và có thể giúp bảo vệ thị lực.
Beta-carotene được gọi là tiền vitamin A bởi vì nó có thể được chuyển đổi thành vitamin A bởi cơ thể con người khi nồng độ lưu trữ trong gan thấp. Hai carotenoids khác cũng có thể được chuyển đổi là alpha-carotene và beta-cryptoxanthin, còn các carotenoid có trong thực phẩm khác (ví dụ lycopene, lutein và zeaxanthin) thì không thể. Do vitamin A đóng vai trò quyết định trong việc mắt có hoạt động bình thường hay không (chẳng hạn, nó giúp cải thiện thị lực và phòng ngừa chứng quáng gà), nên beta-carotene, tiền thân chính của nó, rất cần thiết cho tầm nhìn và có thể giúp bảo vệ thị lực.
Nguồn cung cấp vitamin A an toàn
Bên cạnh đó, cung cấp beta-carotene cho cơ thể an toàn hơn tiêu thụ retinol trực tiếp nhiều lần. Ở liều lượng lớn, retinol có thể rất độc hại, trong khi beta-carotene ở dạng tự nhiên lại không độc và sẽ chỉ được chuyển đổi thành vitamin A khi cần. Nếu cơ thể đã đủ vitamin A, beta-carotene sẽ không bị tách làm đôi trong ruột non. Thay vào đó, nó được hấp thụ một cách nguyên vẹn và được trữ chủ yếu trong lớp mỡ dưới da. Nói cách khác, không thể sử dụng quá liều beta-carotene. Tuy nhiên, nạp quá nhiều beta-carotene vào cơ thể có thể khiến da tạm thời chuyển vàng, trình trạng này gọi là Carotenoids.
Hấp thụ Beta-carotene
Khi vào tới ruột non, beta-carotene được tách thành hai phân tử retinol biệt lập bởi enzym. Hiệu quả của quá trình chuyển đổi và hấp thụ là tương đối thấp và phụ thuộc nhiều yếu tố. Một trong những điểm cần cân nhắc là lượng chất béo trong khẩu phần ăn, bởi lẽ retinol là loại vitamin tan trong chất béo, cần chất béo để được hấp thu và lưu trữ trong cơ thể. Vì lý do này, retinol từ thịt được ước tính có hiệu quả gấp ba lần so với beta-carotene từ thực vật, vì thực vật thường không có chất béo. Chính điều này khiến quả gấc trở nên nổi bật, bởi nó chứa rất nhiều axit béo hữu ích.
Tại sao Beta-carotene lại cần thiết cho sức khỏe đôi mắt?
Sau khi chuyển đổi Beta-carotene thành Vitamin A, hoạt chất này đóng một vai trò quan trọng đối với cả thị lực màu sắc và tầm nhìn ban đêm. Nếu không có nó, chúng ta sẽ thiếu một nửa các thành phần cần thiết để tạo ra rhodopsin. Rhodopsin là một loại protein cực kì hữu ích có khả năng biến đổi khi tiếp xúc với ánh sáng. Khi sự thay đổi này diễn ra, nó cho phép mắt của chúng ta nhận biết ánh sáng. Rhodopsin là tuyệt đối cần thiết đối với tầm nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu và nó cũng đóng vai trò then chốt đối với thị lực màu sắc của con người. Không có nó, đôi mắt của chúng ta sẽ hoạt động kém hiệu quả. Chính vì lý do này mà một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm ban đầu của thiếu hụt Vitamin A là giảm tầm nhìn ban đêm do thiếu sản xuất rhodopsin.
Hơn thế nữa, Beta-carotene, giống như tất cả các carotenoids, là một chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa là một chất ức chế quá trình oxy hóa của các phân tử khác; nó bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do. Là một chất chống oxy hóa, beta-carotene có thể làm giảm nguy cơ phát triển thoái hóa điểm vàng và mất thị lực. Nó cũng làm dịu viêm mắt và ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng mắt.
Beta-carotene được gọi là tiền vitamin A bởi vì nó có thể được chuyển đổi thành vitamin A bởi cơ thể con người khi nồng độ lưu trữ trong gan thấp. Hai carotenoids khác cũng có thể được chuyển đổi là alpha-carotene và beta-cryptoxanthin, còn các carotenoid có trong thực phẩm khác (ví dụ lycopene, lutein và zeaxanthin) thì không thể. Do vitamin A đóng vai trò quyết định trong việc mắt có hoạt động bình thường hay không (chẳng hạn, nó giúp cải thiện thị lực và phòng ngừa chứng quáng gà), nên beta-carotene, tiền thân chính của nó, rất cần thiết cho tầm nhìn và có thể giúp bảo vệ thị lực.
Nguồn cung cấp vitamin A an toàn
Bên cạnh đó, cung cấp beta-carotene cho cơ thể an toàn hơn tiêu thụ retinol trực tiếp nhiều lần. Ở liều lượng lớn, retinol có thể rất độc hại, trong khi beta-carotene ở dạng tự nhiên lại không độc và sẽ chỉ được chuyển đổi thành vitamin A khi cần. Nếu cơ thể đã đủ vitamin A, beta-carotene sẽ không bị tách làm đôi trong ruột non. Thay vào đó, nó được hấp thụ một cách nguyên vẹn và được trữ chủ yếu trong lớp mỡ dưới da. Nói cách khác, không thể sử dụng quá liều beta-carotene. Tuy nhiên, nạp quá nhiều beta-carotene vào cơ thể có thể khiến da tạm thời chuyển vàng, trình trạng này gọi là Carotenoids.
Hấp thụ Beta-carotene
Khi vào tới ruột non, beta-carotene được tách thành hai phân tử retinol biệt lập bởi enzym. Hiệu quả của quá trình chuyển đổi và hấp thụ là tương đối thấp và phụ thuộc nhiều yếu tố. Một trong những điểm cần cân nhắc là lượng chất béo trong khẩu phần ăn, bởi lẽ retinol là loại vitamin tan trong chất béo, cần chất béo để được hấp thu và lưu trữ trong cơ thể. Vì lý do này, retinol từ thịt được ước tính có hiệu quả gấp ba lần so với beta-carotene từ thực vật, vì thực vật thường không có chất béo. Chính điều này khiến quả gấc trở nên nổi bật, bởi nó chứa rất nhiều axit béo hữu ích.
Tại sao Beta-carotene lại cần thiết cho sức khỏe đôi mắt?
Sau khi chuyển đổi Beta-carotene thành Vitamin A, hoạt chất này đóng một vai trò quan trọng đối với cả thị lực màu sắc và tầm nhìn ban đêm. Nếu không có nó, chúng ta sẽ thiếu một nửa các thành phần cần thiết để tạo ra rhodopsin. Rhodopsin là một loại protein cực kì hữu ích có khả năng biến đổi khi tiếp xúc với ánh sáng. Khi sự thay đổi này diễn ra, nó cho phép mắt của chúng ta nhận biết ánh sáng. Rhodopsin là tuyệt đối cần thiết đối với tầm nhìn trong điều kiện ánh sáng yếu và nó cũng đóng vai trò then chốt đối với thị lực màu sắc của con người. Không có nó, đôi mắt của chúng ta sẽ hoạt động kém hiệu quả. Chính vì lý do này mà một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm ban đầu của thiếu hụt Vitamin A là giảm tầm nhìn ban đêm do thiếu sản xuất rhodopsin.
Hơn thế nữa, Beta-carotene, giống như tất cả các carotenoids, là một chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa là một chất ức chế quá trình oxy hóa của các phân tử khác; nó bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do. Là một chất chống oxy hóa, beta-carotene có thể làm giảm nguy cơ phát triển thoái hóa điểm vàng và mất thị lực. Nó cũng làm dịu viêm mắt và ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng mắt.